Wielkanoc

Wielkanocny pacierz

Nie umiem być srebrnym aniołem –
Ni gorejącym krzakiem –
Tyle Zmartwychwstań już przeszło-
A serce mam byle jakie.

Tyle procesji z dzwonami –
Tyle już alleluja –
A moja świętość dziurawa
Na ćwiartce włoska się buja.

Wiatr gra mi na kościach mych psalmy –
Jak na koślawej fujarce –
Żeby choć papież spojrzał
Na mnie – przez białe swe palce.

Żeby choć Matka Boska
Przez chmur zabite wciąż deski –
Uśmiech mi Swój zesłała
Jak ptaszka we mgle niebieskiej.

I wiem, gdy łzę swoją trzymam
Jak złoty kamyk z procy –
Zrozumie mnie mały Baranek
Z najcichszej Wielkiej Nocy.

Pyszczek położy na ręku –
Sumienia wywróci podszewkę –
Serca mojego ocali

Jan Lechoń

 

 

W dawnych czasach wielkanocną tradycją było przestrzeganie postu. W tym czasie ograniczano spożywanie m.in. mięsa, cukru, czy nabiału. Zazwyczaj jedzono jedynie żur i śledzie. W związku z tym w Wielki Piątek, z wielkiej radości związanej z końcówką postu, urządzano tzw. pogrzeb żuru i śledzia. Okoliczni mieszkańcy wsi zakopywali w przygotowanym wcześniej dole wspomniane potrawy. Dodatkowo w niektórych regionach Polski zasypywano także garnek z popiołem. Miał on symbolizować koniec smutku i nadejście radości.

 

Jedną ze świątecznych tradycji jest święcenie wielkanocnej palmy, na pamiątkę wjazdu Jezusa do Jerozolimy. Kiedyś taką palemkę wykonywało się samodzielnie ,m.in. z trzciny, wierzby, ziół, bukszpanu oraz sztucznych i suszonych kwiatów. Obecnie coraz częściej  decydujemy  się na kupno gotowej palmy. Niedziela Palmowa wypada na 7 dni przed Wielkanocą – Święto to rozpoczyna także Wielki Tydzień.

 

W Wielki Piątek– Dzień Męki Pańskiej powszechnym jest robienie pisanek. To zwyczajowa nazwa jajka zdobionymi różnymi technikami. Dawniej zdobieniem zajmowały się wyłącznie kobiety, mężczyźnie zaś nie wolno było wchodzić w tym czasie do pomieszczenia. Obecnie dekorowaniem jaj zajmują się wszyscy domownicy, a przede wszystkim dzieci. Co ciekawe, w zależności od techniki zdobienia, świąteczne jajka mogą mieć różne nazwy – drapanki, kraszanki, pisanki, oklejanki, nalepianki oraz ażurki. Dzielenie się poświęconym jajkiem przed wielkanocnym śniadaniem, podobnie jak bożonarodzeniowy zwyczaj łamania się opłatkiem, jest wyrazem miłości, przyjaźni i jedności.

 

Innym wielkanocnym zwyczajem jest święcenie pokarmów. Odbywa się ono w Wielką Sobotę. W koszyku ważne miejsce zajmują jajka, które symbolizują nowe życie, baranek symbolizujący Zmartwychwstanie Jezusa Chrystusa, sól kuchenna, pieprz, chleb, wędlina, kiełbasa, chrzan oraz świąteczne ciasta. Dodatkowo koszyk, najczęściej z wikliny, przyozdabia się listkami bukszpanu lub borowiny. Ze święconką do kościoła chodzi się w sobotę, dzień przed Wielkanocą. Następnie poświęcone pokarmy spożywamy podczas świątecznego, niedzielnego śniadania. Oprócz tego na stole znajdują się tradycyjne potrawy wielkanocne w Polsce jak: żurek z jajkiem, biała kiełbasa, czy mazurek. Wielka Niedziela to przede wszystkim uroczysta rezurekcja i dzień radości, zwycięstwa życia nad śmiercią.

 

Śmigus-dyngus, który obchodzi się w Wielkanocny Poniedziałek, inaczej Lany Poniedziałek, polega na wzajemnym oblewaniu się wodą. Dawniej Słowianie uważali, że lanie się wodą sprzyja płodności, dlatego oblewano przede wszystkim panny na wydaniu. Obecnie, w odróżnieniu od pierwotnych tradycji, wodą oblewa się wszystkich, bez wyjątków. Zwyczaj ten popularny jest przede wszystkim wśród dzieci i młodzieży, które w okresie wielkanocnym kupują specjalne pistolety na wodę lub balony wodne.

 

Dzisiaj, w gonitwie dnia codziennego, czasów trudnych i niepewnych, staramy się ,zarówno duchowo, jak i rodzinnie, przygotować do nadchodzących Świąt Zmartwychwstania Pańskiego, gdzie przy wielkanocnym stole na pewno nie zabraknie życzeń dobrego zdrowia, radości, zgody i spokoju, tak potrzebnego nam Wszystkim oraz nadziei na lepsze jutro.

 

 

Skorzystała ze źródeł internetowych oraz uzupełniła refleksją:

 

Elżbieta Misiak-Gancarz